امر به معروف در واقعه عاشورای حسینی


مقدمه‌

يكي‌ از خصوصيات‌ بارز حضرت‌ سيد الشهداء (ع) در ميان‌ ائمه‌: اطهار احياي‌امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر است‌، ولي‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر آن‌ حضرت‌ با تمامي‌امر به‌ معروف‌ها و نهي‌ از منكرها فرق‌ داشت‌؛ وجه‌ فرق‌ دو جهت‌ بود:

فرق‌ اول‌: معناي‌ شايع‌ امر به‌ معروف‌ اين‌ است‌ كه‌ انسان‌ به‌ نماز و روزه‌ و حج‌ وكارهاي‌ خير اعم‌ از واجبات‌ شرعي‌ يا عقلي‌ و يا مستحبات‌ امر كند.

و معناي‌ شايع‌ نهي‌ از منكر هم‌ نهي‌ كردن‌ از معاصي‌ شرعيه‌، مثل‌ شرب‌ خمر،موسيقي‌، غنا، زنا، سرقت‌ و ساير گناهان‌ شرعي‌ و قبايح‌ عقلي‌ مي‌باشد. ولي‌ ما موقعي‌ كه‌دقت‌ مي‌كنيم‌، مي‌بينيم‌ هيچ‌ معروفي‌ مهم‌تر از امر به‌ ـ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر ـ وهيچ‌ منكري‌ خطرناك‌تر از ترك‌ ـ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر ـ نيست‌.

در نتيجه‌ در برنامه‌هاي‌ امر به‌ معروف‌ يك‌ برنامه‌ ديگري‌ بنام‌ «امر به‌ امر به‌معروف‌» و «امر به‌ نهي‌ از منكر» اضافه‌ مي‌شود.

در برنامه‌ نهي‌ از منكر قسم‌ جديدي‌ به‌ نام‌ نهي‌ از سكوت‌ و ترك‌ امر به‌ معروف‌ونهي‌ از منكر و برنامه‌ ديگري‌ به‌ نام‌ «نهي‌ از امر به‌ منكر و نهي‌ از معروف‌» اضافه‌مي‌شود.

امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر دوري‌

اين‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكر كه‌ به‌ خود تعلق‌ مي‌گيرد و ما آن‌ را «امر به‌ معروف‌و نهي‌ از منكر دوري‌» مي‌ناميم‌. البته‌ بر خلاف‌ دوري‌ مشهور كه‌ محال‌ از فرض‌ وجودش‌عدمش‌ لازم‌ مي‌آيد.

دور مسئله‌ ما بر عكس‌ علت‌ بقا و مانع‌ از نابودي‌ امر به‌ معروف‌ و نهي‌ از منكراست‌. توضيح‌ اين‌ كه‌ هر تشكيلاتي‌ اگر فقط‌ ناظر به‌ غير باشد و چنان‌ به‌ اصلاح‌مؤسسات‌ ديگر بپردازد كه‌ هيچ‌ وقت‌ براي‌ اصلاح‌ خود نداشته‌ باشد، حتماً محكوم‌ به‌نابودي‌ است‌. لذا مي‌بينيم‌ در تمام‌ كشورها قوه‌ قضائيه‌ كه‌ به‌ جنايات‌ و خيانت‌هاي‌ تمام‌اقشار مملكت‌ و ادارات‌ و مؤسسات‌ و حتي‌ قوه‌ مقننه‌ و مجريه‌ مي‌پردازد، يك‌ تشكيلاتي‌هم‌ به‌ نام‌ «دادسراي‌ انتظامي‌ قضات‌» وجود دارد كه‌ به‌ خيانت‌ها، جنايت‌ها و اتهامات‌اعضاي‌ همين‌ قوه‌ قضائيه‌ رسيدگي‌ مي‌كند كه‌ اگر ترس‌ از اين‌ دادسرا نبود در مدت‌ كمي‌به‌ قدري‌ خيانت‌ و حكم‌ به‌ ناحق‌، احقاق‌ باطل‌ و ابطال‌ حق‌ زياد مي‌شد كه‌ به‌ طور كلي‌ قوه‌قضائيه‌ متلاشي‌ مي‌شد.

هم‌ چنين‌ «سازمان‌ اطلاعات‌ و امنيت‌» هر كشوري‌ يك‌ تشكيلاتي‌ در داخل‌ آن‌درست‌ مي‌كند به‌ نام‌ «ضد اطلاعات‌» يا اسم‌ ديگر كه‌ وظيفه‌ آنها تحقيق‌ و كشف‌خيانت‌هاي‌ مأمورين‌ اطلاعات‌ مي‌باشد. نيروهاي‌ انتظامي‌ گروه‌ خاصي‌ دارند براي‌ كنترل‌مأموران‌ انتظامي‌ و جلوگيري‌ از بي‌نظمي‌ و خيانت‌ آنها و قوه‌ مقننه‌ (مجلس‌) نيز احتياج‌ به‌مؤسسه‌ و سازماني‌ دارد كه‌ مراقب‌ قوانين‌ و قانون‌گذاران‌ باشد كه‌ در كار خود خيانت‌ ومسامحه‌اي‌ نكنند كه‌ آن‌ را شوراي‌ نگهبان‌ مي‌نامند.

اصولاً هر فرد يا جماعت‌ يا دولت‌ يا مؤسسه‌اي‌كه‌ معصوم‌ نباشد از وجود يك‌نيروي‌ مراقبت‌ كننده‌ بي‌ نياز نيست‌، بلكه‌ احياناً اين‌ دور به‌ تسلسل‌ منجر مي‌شود، يعني‌آن‌ دوّمي‌ هم‌ زير سؤال‌ رفته‌ و محتاج‌ كنترل‌ از ناحيه‌ نيروي‌ سوم‌ و چهارم‌ و... مي‌باشد.ولي‌ چون‌ خارج‌ از غرض‌ ما است‌ فعلاً ما در مقام‌ بيان‌ آن‌ نيستيم‌.

ادامه نوشته

چگونه می توان مردم را به امر به معروف دعوت نمود؟

امر به معروف و نهی از منکر، مقوله‌ای نیست که شرایط زمانی یا مکانی یا قلت و کثرت معاصی و ناهنجاری‌های رفتاری مزاحم آن باشد، و انسان در تمامی زندگی خود با آن مواجه بوده و سر می‌کند. چنان چه بخش بسیاری از تربیت کودک بر «امر به معروف و نهی از منکر» تکیه دارد.

متأسفانه ما (اذهان عمومی) این مقوله را درست نشناخته‌ایم و چون دشمنان از همان ابتدای طرح موضوع هجمه‌ی شدیدی به آن نمودند، نزد اذهان عمومی متأثر از ضد تبلیغ شده است.

امر به معروف، یعنی امر (نه فقط دعوت و نصیحت) آحاد جامعه به نیکی‌ها و نهی از منکر نیز یعنی بازداشتن (و نه فقط تذکر) از بدی‌ها. و این مقوله از شاخصه‌های انسانیت، نمودهای زندگی مدنی پیشرفته و ضرورت‌های رعایت حقوق فردی و اجتماعی است. لذا شاهدیم که در میان تمامی ملت‌ها رایج است و هر ملتی که پیشرفت اجتماعی – حتی ظاهری – بیشتری داشته باشد، به این مقوله حساس‌تر است و حتی همه‌ی آحاد جامعه‌اش به آن توجه دارند. چنان چه شاهدیم در برخی از شهرهای پیشرفته و مرفه اروپایی، اگر کسی مرتکب منکری در رانندگی، نظافت شهر، آلودگی صوتی و یا حتی دیداری گردد، مردم به او متذکر می‌شوند و اگر رعایت نکرد به پلیس اطلاع می‌دهند.

باید دقت کنیم که اگر چه بد حجابی (که در متن سؤال مطرح شده بود) یا رفتارهایی از این قبیل بد و منکر است، اما منکر فقط به پوشش اختصاص ندارد. نباید سطحی‌نگری کرده و عوامانه برخورد نمود. یک وقتی مقام معظم رهبری بحث از تهاجم فرهنگی به میان آوردند، اما سریع متذکر شدند که منظور من آن دختر خانمی نیست که گوشه‌ی خیابان حجابش را رعایت نکرده است، اگر چه آن هم بد است. ولی تنها اقدام مشهودی که صورت گرفت، راه‌اندازی موقت گشت بود. پس از چند سال که شایعه شوروی شدن ایران و گورباچف بودن خاتمی گسترش یافت، ایشان فرمودند منظور من از تهاجم فرهنگی این بود. حال ببینیم چقدر فرق شناخت، تفکر، بصیرت و اطاعت داریم.

بدیهی است کسی که می‌خواهد امر به معروف کند، باید اول خودش «معروف» را بشناسد و عامل به آن باشد و کسی که می‌خواهد نهی از منکر نماید، باید اول خودش «منکر» را بشناسد و از آن دوری نماید. نه این که فقط بداند بدحجابی منکر است و بعد نگران آن باشد که چگونه «نهی از منکر» نمایم. لازم است هر کسی معرفت، بصیرت، ایمان و تقوای خود را کامل‌تر کند. هدف اصلی [الله جل جلاله] و اهداف فرعی خود را اصلاح کند و در این راه حرکت نماید و چراغ هدایت، اصلاح و رشد دیگران گردد.

اما در همین موارد (مثل بدحجابی یا ...) نیز امر به معروف و نهی از منکر راه‌های متفاوتی دارد و حتماً منوط بر این نیست که انسان مقابل کسی بایستد و به او متذکر گردد، اگر چه آن نیز در جای خود لازم است و باید به صورت یک فرهنگ عمومی در آید. چرا که حق الناس است و موجب تجاوز به حقوق دیگران می‌شود. زندگی در محیطی امن و سالم حق همگان است و کسی حق ندارد به بهانه‌ی آزادی و آن هم از نوع غربی‌ و ملحدانه‌اش به این حقوق تجاوز نماید و آسایش مردم را سلب و امنیت و زمینه‌های سلامت و رشد آنها را به مخاطره بیاندازد.

به عنوان مثال: یکی از راه‌های نهی از منکر، بی‌توجهی، اهمیت ندادن و بروز ناخوشایندی است. اگر آحاد یک جامعه از بروز یک ناهنجاری رفتاری در افراد یا قشری خاص استقبال نکنند، به عنوان مثال اگر یک بدحجاب دیدند، به جای چشم‌چرانی، لبخند رضایت، بروز احساس کشش و شهوت و ...، اغماض کنند و ناخوشنودی خود را ظاهر کنند، نهی از منکر می‌شود. اگر آحاد جامعه از هر فیلم و سریالی که اشاعه کننده‌ی فرهنگ فمینیسم است و با ظرافت تمام احکام اسلام و ارزش‌ها را زیر سؤال می‌برد و ضد تبلیغ می‌کند استقبال نکنند، اعتراض کنند، انتقاد کنند، اصلاح را مطالبه کنند و ...، خودش امر به معروف و نهی از منکر می‌شود. اگر آحاد جامعه با بد رفتاری کارمندان در بخش دولتی یا خصوصی (مثل بانک‌ها، بیمه‌ها، بیمارستان‌ها، فروشگاه‌ها و ....) مقابله کنند، متذکر شوند، حقوق خود را مطالبه کنند، رشوه ندهند و با رشوه‌گیر برخورد نمایند، این خود امر به معروف و نهی از منکر است. اگر دانشجویان به خاطر نمره و یا ترس از افتادن، هر سخن بی‌ربطی را از استاد قبول نکنند و با سلامت و صلابت پاسخش را بدهند، اگر جنس خارجی نخرند، اگر با خودداری از خرید غیر ضروری با تورم مقابله کنند و ...، خود امر به معروف و نهی از منکر است ... و جامعه که به سوی سلامت رود، مسائل دیگر [که البته باید هر کدام مورد توجه قرار گیرد] نیز تحت‌الشعاع قرار گرفته و بهبود می‌یابد.

 

با تشکر از سایت شبهه